Wat houdt een Privacy Impact Assessment in?

Een Privacy Impact Assessment (PIA), ook wel gegevensbeschermingseffectbeoordeling genoemd, is een onderzoek waarmee organisaties privacyrisico's van gegevensverwerkingen in kaart brengen. Volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is het uitvoeren van een PIA verplicht bij verwerkingen met een hoog privacyrisico.

Wettelijke verplichtingen

De AVG verplicht organisaties om voorafgaand aan bepaalde gegevensverwerkingen een Privacy Impact Assessment uit te voeren, vooral als de verwerking waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van betrokkenen. Denk hierbij aan grootschalige verwerking van bijzondere persoonsgegevens, systematische monitoring of het gebruik van nieuwe technologieën. De PIA helpt organisaties te voldoen aan de verantwoordingsplicht en toont aan dat privacy by design en by default zijn toegepast. Het niet uitvoeren van een verplichte PIA kan leiden tot sancties van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Nederlandse wetgeving en specifieke eisen

In Nederland geldt de AVG rechtstreeks, maar de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft aanvullende richtlijnen opgesteld voor het uitvoeren van een PIA. Zo publiceert de AP een lijst met verwerkingen waarvoor een PIA verplicht is, zoals profilering, cameratoezicht op openbare plaatsen en grootschalige verwerking van gezondheidsgegevens. Daarnaast moeten organisaties in Nederland rekening houden met sectorale wetgeving, zoals de Wet politiegegevens (Wpg) of Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), die aanvullende eisen kunnen stellen aan privacy assessments.

Implementatie stappenplan

Het uitvoeren van een Privacy Impact Assessment verloopt doorgaans in vijf fasen: 1) Voorbereiding en scopebepaling, 2) Inventarisatie van gegevensstromen en processen, 3) Analyse van privacyrisico's, 4) Formuleren en beoordelen van mitigerende maatregelen, en 5) Rapportage en besluitvorming. Het is belangrijk om relevante stakeholders, zoals de Functionaris Gegevensbescherming (FG), IT, juridische afdeling en proceseigenaren te betrekken. De PIA moet worden gedocumenteerd en periodiek worden herzien bij wijzigingen in de verwerking.

Kosten en investering

De kosten voor een Privacy Impact Assessment variëren afhankelijk van de omvang en complexiteit van de gegevensverwerking. Voor een eenvoudige PIA binnen een MKB-organisatie kunnen de kosten starten vanaf €2.000 tot €5.000, terwijl complexe assessments bij grote organisaties of in de zorgsector kunnen oplopen tot €10.000 of meer. Kostenposten zijn onder andere: interne uren, externe consultants, tooling voor risicoanalyse en eventuele vervolgmaatregelen. Het niet uitvoeren van een verplichte PIA kan leiden tot boetes tot 2% van de wereldwijde jaaromzet volgens de AVG.

Certificeringsproces

Hoewel er geen officiële PIA-certificering bestaat, wordt het uitvoeren van een PIA vaak meegenomen in ISO 27001- of NEN 7510-certificeringstrajecten als bewijs van privacy compliance. Een externe audit kan de kwaliteit en volledigheid van de PIA beoordelen. In sommige sectoren vragen opdrachtgevers of toezichthouders expliciet om een onafhankelijke toetsing van de uitgevoerde PIA. Het is raadzaam om te werken volgens erkende PIA-methodieken zoals die van de AP of internationale standaarden als ISO/IEC 29134.

Compliance experts en consultants

IBgidsNL verbindt je met gecertificeerde Privacy Impact Assessment specialisten en auditors die ervaring hebben met AVG-compliance in uiteenlopende sectoren. Neem contact op met IBgidsNL voor advies, begeleiding of uitvoering van een PIA die voldoet aan alle Nederlandse en Europese privacy-eisen.