Wat is een penetratietest?
Een penetratietest is een handmatige securitytest waarbij ethische hackers proberen zo diep mogelijk in een digitaal systeem binnen te dringen om kwetsbaarheden en hun impact te identificeren. Het doel is niet om alle zwakke plekken te vinden, maar om te onderzoeken of en hoe een aanvaller daadwerkelijk kan binnendringen en welke schade dat kan veroorzaken.
Hoe verloopt het proces?
Het proces van een penetratietest begint met een intake waarin de scope, doelstellingen en systemen worden vastgesteld. Daarna volgt de reconnaissance-fase, waarin informatie over het doelwit wordt verzameld, gevolgd door het actief zoeken naar kwetsbaarheden. Vervolgens proberen de testers deze kwetsbaarheden uit te buiten om verder in het systeem door te dringen (exploitation), waarbij ze steeds dieper proberen te komen. Na afloop worden de bevindingen gerapporteerd, inclusief een beschrijving van de gebruikte aanvalspaden, de impact en concrete aanbevelingen voor verbetering. In Nederland wordt vaak gewerkt volgens erkende methodieken zoals OSSTMM of PTES, afgestemd op de AVG en sectorale eisen.
Wat levert het op?
Een penetratietest levert een gedetailleerd rapport op met een overzicht van geslaagde en mislukte aanvalspogingen, de gevonden kwetsbaarheden, hun impact en het daadwerkelijke risico voor de organisatie. Je ontvangt daarnaast praktische aanbevelingen om de beveiliging te verbeteren, inclusief prioritering van maatregelen. Vaak wordt het rapport gepresenteerd aan zowel technische teams als management, zodat iedereen begrijpt waar de grootste risico’s liggen. Dit helpt bij het voldoen aan compliance-eisen zoals ISO 27001, NEN 7510 of DNB Good Practice.
Tijdlijn en fasen
Een standaard penetratietest duurt doorgaans 1 tot 4 weken, afhankelijk van de omvang en complexiteit van het systeem. De fasen zijn: intake & scopebepaling (1-2 dagen), voorbereiding & informatievergaring (2-4 dagen), actieve testfase (3-10 dagen), rapportage & presentatie (2-5 dagen). Voor grotere organisaties of complexe IT-landschappen kan de doorlooptijd langer zijn. Het is gebruikelijk om jaarlijks of na grote wijzigingen in systemen een penetratietest uit te voeren.
Prijzen en kosten
De kosten van een penetratietest in Nederland variëren sterk en zijn afhankelijk van scope, diepgang, type systemen (webapplicatie, netwerk, cloud) en certificering van de testers. Voor een basis pentest bij een MKB-bedrijf starten prijzen rond €2.500 tot €5.000. Voor grotere organisaties of diepgaande tests kunnen de kosten oplopen tot €10.000-€30.000 of meer. Kosten zijn opgebouwd uit voorbereiding, uitvoering, rapportage en eventuele hertest. Let op: een penetratietest is duurder dan een vulnerability scan omdat deze handmatig en diepgaand wordt uitgevoerd door gecertificeerde specialisten.
Kwaliteitscriteria
Kwaliteit van een penetratietest herken je aan gecertificeerde testers (bijvoorbeeld OSCP, CREST), transparante methodiek, duidelijke scope-afspraken en een begrijpelijk rapport met concrete aanbevelingen. Vraag altijd naar referenties, voorbeeldrapporten en of de aanbieder werkt volgens erkende standaarden zoals PTES of NCSC-richtlijnen. In Nederland is het belangrijk dat de leverancier AVG-compliant werkt en ervaring heeft met sectorale eisen (zorg, finance, overheid).
De juiste dienstverlener kiezen
IBgidsNL helpt je de beste penetratietest specialist te vinden die past bij jouw branche, IT-omgeving en compliance-eisen. Vergelijk eenvoudig gecertificeerde aanbieders op ervaring, prijs en aanpak via IBgidsNL en ontvang onafhankelijk advies voor jouw securitytest-traject.